Symptomen van Stress

Voor stress bestaan verschillende definities. Stress kan gaan om iets wat in de omgeving gebeurt of het gevolg zijn van de manier waarop iemand met zijn omgeving omgaat. In dat laatste geval is een gebeurtenis stressvol als iemand dat ook zo ervaart. Het kan ook een lichamelijke reactie zijn op een subjectieve stresservaring.

• Stress als omgevingsfactor

Een stress-situatie, een situatie die vraagt om aanpassing, wordt ook wel stressor genoemd. Het gaat hierbij om gebeurtenissen in een mensenleven, ingrijpende dingen die mensen kunnen overkomen en deze vragen om een aanpassing aan de nieuwe situatie. Hoewel mensen verschillend reageren, hebben het overlijden van een dierbare, ziekte en dood op iedereen invloed.

2. Stress door interactie met de omgeving

Hoe stressvol iets is hangt sterk af van de de manier waarop iemand het persoonlijk beleeft. Dit wordt ook wel de appraisal genoemd, de evaluatie. De een ziet een drukke baan als een fijne uitdaging, terwijl de ander hem als te zwaar en te veeleisend ervaart. Het gaat er dan om of iemand de capaciteiten heeft om er mee om te gaan. We hebben het dan over coping. Verschillende mensen hebben verschillende coping-stijlen. Wie geneigd is om meteen te handelen in stressvolle situaties, kan ontmoedigd raken wanneer een situatie gewoon niet controleerbaar is. Omgekeerd kan iemand die verstild en passief is, uit het lood geslagen raken van een situatie die met actie gemakkelijk omkeerbaar is. Neurotische (een situatie snel zien als beangstigend) en zelfvertrouwen zijn persoonlijkheidseigenschappen die iemands stressgevoeligheid beïnvloeden. Deels is dit erfelijk bepaald, wat ook verklaart dat mensen van nature verschillen in de mate waarin ze gevoelig zijn voor stress. Ook jeugdervaringen hebben hier invloed op

3. Stress als respons

Of en wanneer iemand last heeft van stress, kan worden afgeleid uit de aanwezigheid van stress-symptomen. Tijdens een stresssituatie kan iemand zich onrustig en gespannen gedragen. Dan is er sprake van gespannen gedrag. Maar er is ook een meetbare, individuele component en dat is de manier waarop iemand lichamelijk reageert op de stress, bijvoorbeeld met hartslag en ademhaling. Na langdurige stress kunnen zich klachten ontwikkelen als hartkloppingen maar ook irritatie, angsten, concentratieproblemen en een verstoorde slaap.

Snelle en langzame stressreactie

De reacties in het lichaam om bij stress de balans te herstellen, kunnen in een snelle en een langzame reactie onderverdeeld worden.

Snelle stressreactie

De snelle stressreactie wordt aangestuurd door het vrijkomen van adrenaline en noradrenaline. Alle bloedvaten worden door deze hormonen beïnvloed. Ze hebben een vaatvernauwende werking en zorgen dat de bloeddruk stijgt.

Langzame stressreactie

De langzame stressreactie wordt ook hormonaal aangestuurd, maar staat onder invloed van cortisol. Cortisol zorgt ervoor dat we ons goed gaan voelen. Het activeert, zorgt dat we minder pijn ervaren en dat we gaan praten of handelen.

Symptomen van stress

Wanneer stress langdurig en schadelijk wordt, kan zich dat uiten in emotionele, geestelijke, lichamelijke en gedragssymptomen. Hieronder volgt een overzicht van symptomen die het gevolg kunnen zijn van langdurige stress.

Gedrag/Emotioneel

Geestelijk

Lichamelijk

- Afzondering, minder deelnemen aan sociale activiteiten

- Agressieve gedachten

- Besluiteloosheid

- Conflicten met partner of gezin

- Defensief gedrag

- Depressie

- Te veel alcohol gebruiken

- Roken

- Geprikkeld zijn

- Gillen

- Hyperactiviteit

- Steeds meer prikkels zoeken, gevaarlijke hobby's

- Klagen

- Kritiek op anderen, cynisme

- Minder initiatief nemen

- Nagelbijten

- Ongerustheid

- Ontkenning

- Paniek

- Prettige ervaringen niet waarderen

- Tandenknarsen

- Schrokkend eten

- Stemmingswisselingen

- Verwijten maken aan anderen

- Wantrouwen, achterdocht

- Woede en vijandigheid

- Zelfmoordgedachten

- Afgenomen creativiteit

- Concentratieverlies

- Geen aandacht voor details

- Meer op verleden dan op toekomst gericht

- Preoccupatie

- Gering bewustzijn van externe prikkels

- Vergeetachtigheid

- Verminderd fantasieleven

- Eetstoornissen

- Beven of trillen, duizelingen

- Chronische vermoeidheid en gevoel van uitputting

- Constipatie

- Diarree

- Droge mond

- Hoofd-, nek - en rugklachten

- Gespannen spieren

- Hartkloppingen

- Hoofdpijn

- Hyperactiviteit

- Hyperventilatie

- Indigestie, maagklachten

- Jeukende schedel

- Koude, klamme huid

- Kramp in handen of voeten

- Misselijkheid, braken

- Niezen

- Slaapproblemen

- Te veel eten

- Meer plassen

- Transpirerende handpalmen

- Uitslag

- Minder zin in seks

- Verstoorde motorische vaardigheden

- Verhoogd cholesterol

- Verhoogde bloeddruk

- Verwijde pupillen

Stress in het lichaam

De eerste reactie op een bedreiging is de alarm reactie. Het maakt daarbij niet veel uit of u opeens oog in oog met een woest grommende hond staat of een vervelend gesprek met uw baas hebt. Uw lichaam reageert op iedere vorm van gevaar met een gecompliceerde keten van lichamelijke en biochemische veranderingen. Deze worden teweeggebracht door de interactie van de hersenen, het zenuwstelsel en een verscheidenheid aan hormonen. Het lichaam wordt alert en reageert meteen op de stresshormonen zoals adrenaline, die in de bloedstroom afgegeven worden en door toename van de bloeddruk, de hartslag, zuurstofinname en de bloedvoorziening naar de spieren.

Stap voor stap ziet dat er als volgt uit:

1. Bij het eerste gevaar wordt er meteen een reactie ontketend in de hypothalamus. Dit is een kleine tros cellen in de basis van uw hersenen. De hypothalamus houdt alle automatische lichaamsreacties onder controle. Het is een deel van het limbische systeem, de primitieve hersenen. Onbewust, instinctief gedrag dat verband houdt met overleven en reproductie, wordt hier beïnvloed.

2. De hypothalamus geeft een teken aan de hypofyse om ACTH af te scheiden.

3. ACTH geeft de bijnieren opdracht om epinephrine (adrenaline), norepinephrine(noradrenaline), cortisol en andere stress gerelateerde hormonen af te scheiden. Deze hormonen mobiliseren onmiddellijk de voorzieningen van uw lichaam voor onmiddellijke lichamelijke actie.

4. De ademhaling wordt sneller en oppervlakkiger om het hart, de hersenen en de spieren van de noodzakelijke zuurstof te voorzien. Bloed in de darmen wordt naar andere gebieden gebracht, waar het meer nodig is.

5. De cortisolwaarden stijgen en zetten hoeveelheden opgeslagen glycogeen om in bloedglucose om in meer energie te voorzien voor het toegenomen werk dat cellen gedurende stress moeten verrichten.

6. Adrenaline en noradrenaline worden onmiddellijk in de bloedstroom afgegeven om een golf van energie voor uw lichaam te creëren.

7. De hartslag wordt sneller, bloedvaten verwijden zich en de bloeddruk wordt hoger (door het verhoogde cortisol- en adrenalinegehalte).

8. Mensen zweten meer (cortisol).

9. De spierspanning in het hele lichaam wordt hoger (cortisol, adrenaline en testosteron).

10. De spijsvertering wordt onderbroken doordat het bloed weggeleid wordt van de huid en maag (hypothalamus). De hoeveelheid spijsverteringssappen wordt minder, omdat spijsverteringsactiviteit niet nodig is om stress op te vangen (hypothalamus).

11. De blaas- en rectumspieren verslappen, de inhoud kan worden losgelaten. Bij extreme stress kunnen mensen daardoor opeens in hun broek plassen.

Langdurige stress

Langdurige stress zorgt voor

- hoofd-, nek- en rugklachten, stijfheid bij opstaan

- hyperventilatie

- slapeloosheid

- koude handen en voeten

- wazig zien, dubbelzien

- hoge bloeddruk, hartklachten

- maag- en darmklachten

- duizeligheid- vatbaarheid voor ziekten en infecties

Onbewuste Stress

ROSS legt uit wat nou inhoud.

Vaak gebeurd dit onbewust en is het direct gerelateerd aan je emotionele huishouding. Vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn/migraine, een verzwakt immuunsysteem, ontstekingsgevoeligheid, chronische (onverklaarbare) pijnen, rugpijn, schouderpijn, nekpijn, pijnlijke gewrichten en spieren.

ROSS helpt graag mee om de onbewuste stress aan te pakken. Hiervoor bieden wij de Stress en Burn-Out Coach opleiding.

Inschrijflink: https://www.ross-studies.nl/stress-burnout-coach/ 

De stresscyclus is een overlevingssysteem en vandaag de dag nog net zo actueel. De stress cyclus bestaat uit een vlecht- en vlucht respons en een relaxatie en regeneratierespons. Stress is noodzakelijk voor effectieve prestatie maar als de regeneratie van de stressrespons uitblijft dan ontstaat chronische stress. De bijnieren worden dan uitgeput. De stress blijft te lang, nadat de bedreiging is geweken (het alarmsysteem blijft in onze hersenen aanstaan). Vaak gebeurd dit onbewust en is het direct gerelateerd aan je emotionele huishouding. Langdurige stress kan zorgen voor tal van fysieke, mentale en emotionele symptomen.

Vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn/migraine, een verzwakt immuunsysteem, ontstekingsgevoeligheid, chronische (onverklaarbare) pijnen, rugpijn, schouderpijn, nekpijn, pijnlijke gewrichten en spieren. Spierzwakte en spierspanningen, maag-darmproblemen, verhoogde bloedsuikerspiegel, verhoogde bloeddruk, arteriosclerose, hartkloppingen, druk op de borst, hyperventilatie, meer last van PSM. Stemmingswisselingen, humeurig, prikkelbaar, piekeren, angstig, somberheid, depressie, huidproblemen, droge ogen. Slechte nachtrust, verminderd libido. Trek in suikers, besluiteloos, concentratieproblemen, vergeetachtig.

In de woorden van de bekende stressonderzoeker Samara Vlok: 'Stress-gerelateerde ziektes ontstaan voornamelijk doordat we zo vaak een fysiologisch systeem activeren dat geëvolueerd is om te reageren op acute fysieke noodsituaties. Wij schakelen het daarentegen maanden achter elkaar in, wanneer we piekeren over hypotheken, relaties en promoties.

Stress is emotie onderdrukt

We zijn geneigd om de relaxatierespons onvoldoende te benutten en onze emoties onvoldoende te verwerken en los te laten. Onze emotionele wereld staat in directe relatie tot veel van de genoemde stress-symptomen. Emoties zijn namelijk fysieke reacties (denk aan de uitdrukkingen een knoop in je maag voelen, een last op de schouders voelen, trillen op je benen, dichtslaan van de keel). Wanneer we emoties niet verwerken blijven er stresshormonen, over langere perioden en zonder onderbreking, in kleinere hoeveelheid in de bloedstroom komen. Dit put de bijnieren en ook het immuunsysteem uit. Afweerstoffen in het bloed, zonder dat er een letsel is om te helen, zorgt voor subtiele schade aan weefsels en organen. Onverwerkte emoties zorgen voor allerlei verstoringen van allerlei systemen. Dat verklaart veel chronische klachten. Bijzondere toevoeging is dat zelfs onverwerkte ervaringen uit de kindertijd later in het leven die verstoringen veroorzaken. (Dit blijkt o.a. uit de SSMHG-studie, waarin aangetoond dat er een relatie tussen jeugdervaringen en gezondheidsproblemen is).

Chronische stress werkt onbewust

We zijn dit vaak niet bewust. We zien niet bewust het verband met die ervaringen uit het verleden en de klachten in het hier en nu. Het impliciete geheugen speelt een rol. Deze herinneringen ervaren wij alleen als fysieke sensaties en emoties zonder direct mentale herinneringen. Je lichaam herinnert maar je bewuste denkende hersenen kunnen er niet bij.

De amygdala is een belangrijke speler op dit vlak. De amygdala kunnen de evaluerende functie van de cortex (onze denkende en analytische hersenen) compleet overslaan en stressreacties veroorzaken die in relatie tot de huidige context buitenproportioneel zijn. Maar op een onbewust niveau (impliciet geheugen) herinneringen vertaald in lichaamsreacties, 'alarmbellen gaan rinkelen', alsof de bedreigingen van vroeger er nu weer is (overigens kunnen dit zeer subtiele ervaringen zijn geweest). Ongecontroleerde woede, angstigheid, hyperalertheid, blijvend piekeren, vermijdend gedrag, terugtrekken, gevoelens van isolatie, chronische spanning. Onze denkende hersenen zien dan niet het verband terwijl de symptomen een verhaal willen vertellen.

(Oude) emoties leren verwerken en loslaten is iets van vitaal belang, naast natuurlijk elementen zoals gezond voedsel, sporten, ontspanning, positief denken, zingeving en meer.

Wees de eerste om het nieuwste te lezen!