Hoogsensitief
Wat is HSP?
ROSS legt uit wat nou Highly Sensitive Person nou eigenlijk is.
De afkorting HSP staat voor "Highly Sensitive Person" oftewel hoog gevoelige persoon. Sommige mensen zijn gevoeliger dan anderen, net zoals sommige mensen intelligenter zijn dan anderen.
Zoals sommige mensen intelligenter zijn dan anderen, zo zijn sommigen gevoeliger dan anderen. Iemand die zeer gevoelig is noemen we 'Hoog gevoelig' of ook wel HSP, 'Highly Sensitive Person'.
Een HSP is meer dan gemiddeld gevoelig voor indrukken en prikkels en merkt meer signalen en details op. Alle indrukken worden uitgebreider en intensiever gefilterd dan bij de gemiddelde mens. Wat anderen normaal vinden zoals mensenmassa's of harde muziek, kan voor HSP's al snel te veel zijn, zij raken dan overprikkeld door letterlijk een teveel aan (sterke) prikkels.
Hoog gevoeligheid is een eigenschap van het zenuwstelsel in combinatie met de hersenen. Ongeveer 20% van de bevolking is hoog gevoelig. Het is waarschijnlijk een erfelijke eigenschap, die evenveel voorkomt onder mannen als vrouwen.
Zoals elke eigenschap gaat hoog gevoeligheid gepaard met zowel positieve kanten als valkuilen. Kenmerken van HSP's zijn onder meer:
- Nemen gedetailleerder, subtieler en intenser waar.
Zijn erg gevoelig voor prikkels van buitenaf; vaak voelen HSP's zich hierdoor niet op hun gemak.
Hebben meer moeite en meer tijd nodig om indrukken te verwerken
Hebben een diep en rijk innerlijk leven; dromen, fantaseren en overwegen veel
Voelen stemmingen en sferen goed aan
Worden meer dan gemiddeld geroerd door natuur, kunst en muziek
Eigen emoties en emoties van anderen worden intenser ervaren
Hebben moeite met planning en het verkrijgen van structuur
Kunnen verlegen overkomen maar zijn dat veelal niet
Zijn vaak plichtsgetrouw en perfectionistisch
Functioneren minder goed als ze geobserveerd of geëvalueerd worden
Zijn vaak zorgzaam en anticiperend op behoeften van anderen; moeite om grenzen aan te geven
Hebben relatief meer en sneller last van stress, spanning en fysieke klachten zoals hoofdpijn, allergieën, maag/darmklachten, chronische vermoeidheid etc.
Lopen groter risico op stemmingswisselingen, depressiviteit, angsten en verslavingen.
HSP kenmerken, HSP-symptomen of kenmerken van hoog sensitiviteit, wat zijn ze precies? Sinds Amerikaanse psychotherapeute Elaine Aron in 1996 de term 'highly sensitive person' (hoog sensitief persoon) introduceerde, zijn er veel mensen die zich herkennen in haar beschrijving van deze groep ogenschijnlijk wat verlegen en introverte mensen. In Nederland ook wel hoog gevoelige of hoog sensitieve mensen genoemd. Zij benoemde een aantal kenmerken van hoog sensitiviteit die bleken te passen bij 15-20% van de bevolking.
Mensen, vaak dienstbaar, met een eigen potentieel, vooral op intuïtief gebied. Hoog sensitiviteit is ansich niet nieuw, Jung schreef al over deze groep en noemde dit 'aangeboren sensitiviteit'. Inmiddels is er meer nieuw wetenschappelijk onderzoek waaruit onder meer blijkt dat hoog sensitieve mensen op diepgaande wijze prikkels verwerken. Dit geeft meer helderheid over:
- Meer dan gemiddeld de behoefte aan ME-TIME (verwerkings- en hersteltijd)
- Waarom situaties soms langer blijven hangen
- Je niet altijd meteen een 'gevat antwoord' paraat hebt
- Naast overprikkeling ook onder prikkeling een uitdaging in je leven kan vormen
- Hoog sensitiviteit geen stoornis is en er geen lijstje met HSP-symptomen voor een diagnose hoog sensitiviteit bestaat.
Er zijn globaal genomen twee soorten HSP's: de grootste groep, zo'n 70%, is van nature rustig en meer introvert. Zij voelen zich prettig bij een redelijk gelijkmatig leven met weinig risico's. Het andere deel, ongeveer 30% van de HSP's, heeft juist behoefte aan nieuwe ervaringen en spanning en is meer extravert. Zij worden ook wel HSS genoemd, 'High Sensation Seekers'. Zij zijn enerzijds snel verveeld en op zoek naar uitdaging, maar raken anderzijds snel overbelast. Zij leven als het ware met één voet op de rem en één voet op het gaspedaal.
Hoog gevoeligheid kan sterk van invloed zijn op werk, het persoonlijk leven en relaties. Het is een eigenschap die in onze hectische, westerse maatschappij, waar de nadruk ligt op verstand en ratio, niet erg wordt gewaardeerd. Veel hoog gevoelige mensen ervaren in eerste instantie dan ook last van hun eigenschap, en vragen zich af wat er mis is met hen. Zij hebben de neiging zichzelf te willen veranderen, en hun eigenschap te onderdrukken of negeren.
Door het bewustzijn en accepteren van de eigen hoog gevoeligheid kan deze echter van een valkuil en een last, tot een kwaliteit en een gave worden. Hiertoe is het onder andere belangrijk om goed te leren aarden, grenzen te stellen, de innerlijke kracht te versterken en een juiste balans te vinden tussen activiteit en rust. Elders op deze site en ook op het forum is veel aanvullende informatie en zijn verschillende tips te vinden over HSP en hoe hiermee om te gaan.
Amira Farkas hoog gevoeligheidsdeskundige leraar ROSS Intuïtieve ontwikkeling en Saarganjobaalja, Sociaal psychologie en HSP Therapeut leraar.